Debata „Ku Polskiemu Obszarowi Edukacji” – diagnoza problemów i propozycje rozwiązań
W siedzibie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Warszawie odbyła się debata pt. „Ku polskiemu obszarowi edukacji”, zorganizowana przez Krajową Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” we współpracy z Koalicją na Rzecz Ocalenia Polskiej Szkoły. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli NSZZ „Solidarność”, świata polityki, ekspertów prawa oświatowego, środowisk nauczycielskich i rodzicielskich oraz organizacji społecznych.
Debata, moderowana przez Hannę Dobrowolską i Waldemara Jakubowskiego, miała na celu wskazanie wspólnych kierunków reform, które odpowiadałyby na wyzwania stojące przed polską edukacją – kryzys kadrowy, rosnącą centralizację, problemy finansowania oraz pojawianie się nowych, kontrowersyjnych rozwiązań programowych.
Uczestnicy
W wydarzeniu udział wzięli m.in.:
Dariusz Piontkowski – poseł, były minister edukacji (Prawo i Sprawiedliwość),
Joanna Borowiak – poseł (Prawo i Sprawiedliwość),
Adam Kania – Fundacja Twoje VETO, przedstawiciel Konfederacji
Bartosz Kopczyński – Konfederacja Korony Polskiej i Koalicja na Rzecz Ocalenia Polskiej Szkoły,
Hanna Dobrowolska – KROPS, Ruch Ochrony Szkoły,
Jolanta Dobrzyńska – KROPS, ekspert oświatowy, publicystka,
Marek Puzio – radca prawny, Instytut Ordo Iuris, KROPS
Dariusz Kwiecień – Stowarzyszenie Katechetów Świeckich,
Teresa Pracownik – Konfederacja Korony Polskiej,
Dorota Kaczmarek – Konfederacja Korony Polskiej.
Główne zagadnienia debaty
Waldemar Jakubowski: godne warunki pracy i płacy
Przewodniczący KSOiW podkreślił konieczność szybkich zmian w zakresie finansowania polskiej edukacji – zobowiązania państwa polskiego do określonego poziomu wydatków w odniesieniu do PKB lub parytetu siły nabywczej. Wskazał także na konieczność powiązania płac pracowników oświaty z przeciętną płaca w sektorze przedsiębiorstw oraz na stworzenie skutecznych mechanizmów ochrony godności nauczycieli.
W przypadku dalszych zaniechań w tym zakresie kryzys kadrowy w oświacie będzie się lawinowo pogłębiał, co doprowadzi do upadku szkolnictwa publicznego.
Dariusz Piontkowski: stabilność finansowania i status zawodowy nauczycieli
Były minister edukacji Dariusz Piontkowski podkreślił znaczenie stabilności finansowej systemu oświaty. Zwrócił uwagę, że edukacja wymaga rozwiązań ponadczasowych, które nie będą zmieniane przy każdej nowej kadencji parlamentu. Poparł postulaty KSOiW i KROPS oraz wskazał, że zmiany dotyczące edukacji zdrowotnej wynikały przede wszystkim z kalendarza wyborczego, a nie z realnych potrzeb systemu. Podkreślił, że szkolnictwo publiczne powinno pozostać podstawą kształcenia, a decyzje o jego kształcie nie mogą być narzucane przez instytucje Unii Europejskiej. – „Unia Europejska nie może decydować i narzucać, jak ma wyglądać polska szkoła” – zaznaczył. Poseł zwrócił również uwagę na znaczenie wychowania patriotycznego w programie edukacyjnym polskich uczniów
Adam Kania: sprzeciw wobec ideologizacji
Adam Kania z Fundacji Twoje VETO podkreślił, że edukacja zdrowotna w obecnym kształcie stanowi próbę ideologizacji szkoły. – „Rodzice muszą mieć realną możliwość ochrony swoich dzieci przed treściami, które są sprzeczne z ich przekonaniami. Szkoła nie może być miejscem narzucania światopoglądu” – mówił. Kania zwrócił także uwagę na potrzebę stworzenia skutecznych mechanizmów prawnych, które zapewnią rodzicom prawo do decydowania o udziale dzieci w zajęciach.
Joanna Borowiak: prawa rodziców
Joanna Borowiak wskazała na niepokój rodziców dotyczący braku przejrzystości oraz trudności proceduralnych przy rezygnacji z zajęć. – „Rodzice muszą mieć pełną świadomość, jakie treści są przekazywane ich dzieciom i realną możliwość decydowania o udziale w zajęciach” – mówiła posłanka. Akcentowała konieczność zapewnienia pełnej transparentności w tym zakresie oraz rolę rodziców, którzy są pierwszymi wychowawcami i muszą mieć decydujący głos w sprawach wychowania.
Bartosz Kopczyński i Hanna Dobrowolska: autonomia nauczycieli
Bartosz Kopczyński wskazał, że nadmierna centralizacja odbiera nauczycielom swobodę pedagogiczną i oddala szkołę od społeczności lokalnych. Hanna Dobrowolska dodała, że potrzebne są wysłuchania publiczne i pełna jawność wprowadzanych zmian. – „Reprezentujemy ogromny głos społeczny. Nauczyciele i rodzice chcą realnej wolności wyboru” – podkreślała.
Jolanta Dobrzyńska: edukacja włączająca
Jolanta Dobrzyńska ostrzegła przed skutkami wdrażania edukacji włączającej, która w praktyce prowadzi do zamykania szkół specjalnych. Jej zdaniem takie działania ograniczają możliwość realnego wyboru dla rodziców i narażają dzieci ze specjalnymi potrzebami na brak odpowiedniego wsparcia. – „System nie jest przygotowany kadrowo ani organizacyjnie do takiej zmiany” – argumentowała.
Marek Puzio i Dariusz Kwiecień: prawo i wartości
Marek Puzio (Ordo Iuris) przedstawił analizę prawną wskazującą, że część zapisów nowych podstaw programowych może naruszać konstytucyjne prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Apelował o ustawowe zabezpieczenia i jasne wytyczne dla szkół.
Dariusz Kwiecień ze Stowarzyszenia Katechetów Świeckich mówił o marginalizacji lekcji religii i potrzebie utrzymania aksjologicznego charakteru szkoły.
Konfederacja Korony Polskiej: pluralizm i prawa rodziców
Teresa Pracownik i Dorota Kaczmarek (Konfederacja Korony Polskiej) krytykowały wprowadzane zmiany jako sprzeczne z wolą rodziców. Wskazywały, że rolą państwa powinno być zapewnienie pluralizmu i możliwości wyboru, a nie narzucanie jednej wizji wychowania.
Wnioski i rekomendacje
Podsumowując debatę, uczestnicy zgodzili się, że niezależnie od różnic politycznych, istnieje kilka wspólnych priorytetów:
Godne wynagrodzenia i stabilne finansowanie oświaty jako gwarancja jakości edukacji.
Autonomia nauczyciela i ograniczenie nadmiernej centralizacji systemu.
Transparentność i poszanowanie praw rodziców przy wprowadzaniu nowych przedmiotów i treści programowych.
Rzetelne konsultacje społeczne i wysłuchania publiczne przed wprowadzeniem istotnych reform, w tym zmian w podstawie programowej.
Zachowanie pluralizmu i zapewnienie realnego wyboru w kształceniu dzieci
o specjalnych potrzebach.
Komunikat do pobrania
